ژان تیرول جایزه نوبل را به خاطر تجزیه و تحلیل قدرت بازار و تنظیم مقررات برای شرکت‌های بزرگ و مهار شرکت‌های قدرتمند در سال ۲۰۱۴ دریافت کرد. زمینه کاری او سازمان های صنعتی و اقتصاد خرد بوده است و تحقیقات مهمی در این حوزه‌ها انجام داده است. مهمترین تحقیق وی در مورد چگونگی فهم و نظم بخشیدن به صنایعی است که چند شرکت قدرتمند معدود در آن حوزه فعالیت دارند.
تیرول به خاطر ترکیب ریاضیات و علوم اجتماعی بعد از طی دوره مهندسی، به ریاضیات و اقتصاد علاقمند شد. زمینه‌های تخصصی او اقتصاد صنعتی، نظریه قرارداد، نظریه بازی ها، مالیه عمومی، اقتصاد سنجی و اقتصاد بین الملل است. در دوره دکتری برای اولین بار به همراه درو فودنبرگ به تجزیه و تحلیل چانه زنی تحت اطلاعات نامتقارن و نتایج ناکارای آن پرداخت و رساله دکترای خود را با موضوع بررسی ایجاد حباب در دارایی های مالی با راهنمایی اریک ماسکین (برنده جایزه نوبل سال ۲۰۰۷) انجام داد.
تولد:
۱۹۵۳ میلادی در شهر تروی فرانسه
تحصیلات:
لیسانس مهندسی مقدماتی (۱۹۷۳-۱۹۷۱) در دانشگاه هنری شهر تروی
تحصیل در دانشگاه پلی تکنیک (۱۹۷۶-۱۹۷۳)
تحصیل در دانشگاه دپونتس (۱۹۷۸-۱۹۷۶)
دریافت دکترای تصمیم گیری ریاضی از دانشگاه پاریس-دوفین (۱۹۷۸-۱۹۷۶)
دریافت درجه دکتری اقتصاد از موسسه تکنولوژی ماساچوست (MIT) (1981-1978)
سوابق علمی:
محقق مرکز تحقیقات اقتصاد دانشگاه دپونتس
استاد اقتصاد و مدیر علمی موسسه IDEI
استاد مدرسه اقتصاد تولوز (TSE)
استاد اقتصاد دانشگاه MIT (1991-1984)
استاد اقتصاد دانشگاه تولوز فرانسه از سال ۱۹۹۲
سوابق اجرایی:
ایجاد یک موسسه اقتصاد صنعتی در دانشگاه تولوز در دهه ۱۹۸۰
عضو آکادمی علوم مورالز (۲۰۱۱)
عضو شورای مشاوران اقتصادی فرانسه از سال ۱۹۹۹
عضو جامعه اقتصاددانان اروپا (۱۹۹۸)
ریاست انجمن اقتصادی اروپا (۲۰۰۱)
ایجاد شورای تحقیقات اروپا (ERC) به همراه گروه اقتصادی تولوز (۲۰۰۷)
ایجاد موسسه مطالعات پیشرفته در تولوز (IAST) به همراه گروه اقتصادی تولوز (۲۰۱۱)
آثار:
تیرول یکی از پرکارترین اقتصاددان دنیا به لحاظ حجم تولید مقالات و کتاب‌ها و میزان ارجاعات است و در سال‌های گذشته در برخی فهرست‌ها پرارجاع‌ترین اقتصاددان دنیا شناخته شد.
مهمترین کتاب ها:
- مدل پویا از انحصار چندجانبه (۱۹۸۶)
- تئوری بازی (۱۹۹۱)
- نظریه انگیزش در مقررات و تدارکات (۱۹۹۴)
- رقابت در ارتباطات (۱۹۹۹)
- بحران مالی، نقدینگی و سیستم پولی بینالمللی (۲۰۰۲)
- نقدینگی داخلی و خارجی (۲۰۱۱)
- تئوری سازمان (۲۰۱۵)
- اقتصاد اطلاعات (۲۰۱۶)
مهمترین مقالات:
- پوشاندن هزینه های معامله (۲۰۱۴)
- شکست بازار و سیاست های عمومی (۲۰۱۴)
- همکاری در برابر تبانی (۲۰۱۳)
- نابغه مادی و قدرت بازار (۲۰۱۰)
- مشارکت بخش دولتی و خصوصی و محدودیت هزینه های دولت (۲۰۰۶)
نـظریات تیرول:
به گزارش تجارت فردا، مشارکت علمی ژان تیرول را می‌توان در دو سطح دید. در سطح اول او نقش مهمی در توسعه جعبه ابزار و شیوه مدل‌سازی در نظریه بازی و نظریه قراردادها داشته است. از جمله مقاله‌های نظری مهم او معرفی مفهوم تعادل مارکوفی بیزی کامل (PBE) است که در مقاله‌ای در سال ۱۹۹۱ (به همراه فودنبرگ) منتشر شد. در حوزه نظریه قراردادها چند نتیجه مهم در حوزه قراردادهای پویا (Dynamic Contracts) از او منتشر شده است. وقتی رابطه بین کارگزار (Agent) و کارگمار (Principal) تکرار می‌شود اطلاعاتی در جریان انتخاب قراردادها تولید می‌شود که می‌تواند در دوره‌های بعدی استفاده شود. چند مقاله مهم تیرول و هم‌کارانش تاثیر این افشای اطلاعات٬ مذاکرات بعدی (Renegotiation) و تعهد به اجرای قرارداد اولیه را روی کارایی قرارداد بررسی می‌کنند.
در سطح بعدی شهودهای ناشی از این مدل‌ها را روی طیف وسیعی از مسایل کاربردی استفاده کرده است. اگر بخواهیم عناصر کلیدی در مدل‌سازی‌های او شناسایی کنیم شاید بتوانیم خلاصه (انتخابی) زیر را پیش‌نهاد کنیم:
۱) مساله عدم تقارن اطلاعاتی بین بازی‌گران. بازی‌گران می‌توانند دو بنگاه رقیب یا مکمل در یک صنعت باشند یا بنگاه و مقررات‌گذار. عدم تقارن اطلاعاتی هم شامل عدم اطلاع از وضعیت کلی طرف مقابل (مثلا ساختار هزینه بنگاه رقیب) و هم میزان فعالیت او (مثلا میزان تلاش اعمال شده توسط یک مدیر پروژه) است.
۲) وجود هزینه‌های ثابت برای ورود یا خروج از صنعت: به دلیل وجود این هزینه‌ها تعداد بنگاه‌هایی که در یک صنعت فعالیت خواهند کرد محدود خواهد و ورود بنگاه‌ها در حدی نخواهد بود که شرایط رقابت کامل محقق شود. از طرف دیگر هزینه‌های خروج هم باعث تعلل بنگاه‌ها در خروج از یک صنعت و ادامه فعالیت غیربهره‌ور برای زمانی بیش از حد بهینه خواهد شد.
۳) وجود عناصر تعهدبخش که باعث می‌شود بازی‌گری که چنین استراتژی را انتخاب کرده است نتواند در مواجهه با شرایط جدید از تصمیم خود عدول کند. به عنوان مثال ایجاد ظرفیت تولید بالا عملا بنگاه حاضر در یک صنعت را متعهد به پی‌گیری سیاست تولید با حجم بالا و ماندن در صنعت می‌کند.
تیرول این تحلیل‌ها را در حوزه‌هایی مثل مقررات‌گذاری صنعتی و تنظیم رقابت٬ طراحی بازار٬ مالی شرکتی٬ اقتصاد فناوری اطلاعات٬ نرم‌افزارهای متن‌باز (Open Source)٬ واسطه‌های مالی٬ تامین نقدینگی٬ محافظت از مالکیت معنوی و حتی قیمت‌گذاری دارایی‌ها اعمال کرده است.
اقتصاددانان مرتبط:
تیرول در دانشگاه MIT زیر نظر اساتید نوبلیستی چون پل ساموئلسن، فرانکو مودیگیلیانی و اریک ماسکین تحصیل کرد.
جوایز:
برنده مسابقه ملی با ایجاد ۱۳ مرکز آموزش عالی در فرانسه به همراه گروه اقتصادی تولوز
دکترای افتخاری از دانشگاه بروکسل (۱۹۸۹)
جایزه جان فن‌نیومن (۱۹۹۸)
دریافت مدال طلا از موسسه CNRS
کسب جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۴ به خاطر تحقیقات در زمینه تجزیه و تحلیل مقررات و قدرت بازار
منبع: شهد اقتصاد
